حسن ابوالقاسمی در گفت‌وگو تفصیلی با خبرنگار بهداشت و درمان فارس در پاسخ به این پرسش که آیا شما وجود سونامی شیشه در کشور را قبول دارید، اظهار داشت: من فکر می‌کنم یکی از بزرگترین تهدیداتی که در زمینه مواد مخدر به خصوص روانگردان ها و مواد محرکه وجود دارد بحث شیشه است.

دست‌های پنهان در گسترش شیشه در ایران

وی افزود: در مورد شیشه نباید به سادگی از کنارش گذشت، شیشه را شاید موردی باشد که دست‌های پنهانی برای گسترش آن در سطح کشور دخالت داشته باشند و ممکن است بیگانگان در این زمینه دخالت داشته باشند. به موضوع شیشه باید خیلی زودتر و جدی‌تر پرداخت چون خطرش واقعاً جدی است.

سازمان‌های متعددی در زمینه عواقب شیشه مسئول هستند

ابوالقاسمی در پاسخ به این پرسش که چرا وزارت بهداشت هرگز یک هشدار جدی و آمار دقیق و واقعی برای نشان دادن وسعت فاجعه شیشه نشان نمی‌دهد و فقط اکتفا می‌کند به اینکه این مسئله در حال رشد است ولی هرگز میزان رشد و نحوه گسترش آن رااعلام نمی‌کند و به خانواده‌ها در این زمینه آموزشی ارائه‌ نمی‌شود، گفت: وزارت بهداشت یکی از دستگاه‌هایی است که

- رفتارهاي پرخاشگرانه از علايم ظاهري مصرف كنندگان حشيش است .

2- والدين گرامي آيا مي دانيد نوجوانان بين 15 تا 20 سال بيش ترين قربانيان حشيش هستند .

3- آيا مي دانيد بدليل بدبيني هاي ناشي از مصرف حشيش فرد ممكن است تا آخر عمر مجرد باقي بماند ؟

4- هوشيار باشيد مصرف حشيش هميشه براي اولين بار در يك جمع دوستانه يا براي سرگرمي استفاده مي شود ؟

5- در بين علل گرايش به مواد اعتياد آور ، همنشين بد از بالاترين درصد برخوردار است ، پس در انتخاب همنشين فرزندان خود دقت كنيد .

6- هرچه قدر اعتماد به نفس ما بيش تر باشد مقاومت در برابر پيشنهاد مصرف حشيش بيش تر خواهد بود .

7- پدر و مادر گرامي در ابتداي اعتياد به حشيش ، فرد وابستگي جسمي را تجربه نمي كند .
 

8- وابستگي رواني باعث مي شود كه فرد به راحتي نتواند از ادامه مصرف صرف نظر كند .

9- بيش از 50 درصد كساني كه در حال حاضر كراك مصرف مي كنند ، حشيش را در ابتداي راه تجربه كرده اند .

10- معمولا كساني كه توان مقابله با واقعيت را ندارند به سمت حشيش مي روند .

11- حشيش يك ماده توهم زا است و باعث مي شود فرد به سمت جاده نيستي سرازير گردد .

12- خنده هاي مكرر و ديوانه وار كه البته بدون دليل مي باشد از علل مصرف حشيش است .

13- معاشرت با دوستان ناباب شرايط را براي گرايش به مصرف حشيش فراهم مي كند .

14- والدين گرامي فرزندان خود را از مصرف و عواقب حشيش آگاه آسازيد .

15- پدر و مادر گرامي باور غلطي كه باعث شده افراد به سمت حشيش گرايش پيدا كنند اين است كه حشيش اعتياد ندارد .
 

16- بياييم با پيدا كردن نقاط ضعف فرزندانمان از گرايش آنها به سمت حشيش جلوگيري كنيم .

17- كساني كه حشيش مصرف مي كنند معمولا خود را بالاتر از ديگران مي دانند اين چيزي نيست جز هذيان بزرگ منشي كه از عوارض مصرف حشيش است .

بعضی ها در هر لبخند، یک ردیف دندان سیاه در دهانشان نمایان می شود. خیلی ها در چنین مواقعی، اولین حدسشان این است که طرف، معتاد است...

به بازار آمدن مواد مخدر و محرک جدیدی مانند شیشه و کراک و عوارض وحشتناکی که بر دهان و دندان می گذارند، خیلی از متخصصان را به این فکر انداخته است که کشف کنند این مواد با چه مکانیسمی بافت های زنده دهان و دندان را تخریب می کنند. با دکتر دنیا صدری، دانشیار بخش آسیب شناسی فک و دهان دانشکده دندان پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران، درباره همین موضوع گفت وگو کرده ایم.

▪ خانم دکتر! چرا وضعیت دهان و دندان بیشتر معتادان، مخصوصا معتادان به مواد مخدر و محرک جدیدی مانند کراک و شیشه، اینقدر وحشتناک است؟
 

در مطالعاتی که چندی پیش در بخش آسیب شناسی دهان واحد دندان پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی روی ضایعات دهانی مصرف کنندگان داروهای روان گردان متاآمفتامین (کراک، کریستال، شیشه و...) صورت گرفت، مشخص شد این داروها اثرات مخرب و جبران ناپذیری روی سلامت دهان و دندان مصرف کنندگان ایجاد می کنند. متاآمفتامین، پودری شیشه ای، سفید، بدون بو و تلخ مزه است که به راحتی در آب و الکل حل می شود؛ به شدت اعتیادآور است و از طریق تدخین، استنشاق، بلع و تزریق داخل وریدی استفاده می شود و چون برخلاف سایر مواد مخدر، مصرف آن آسان و بدون نیاز به لوازم و ادوات خاصی است، ابعاد مشکلات آن نیز گسترده تر است.
 

▪ این مواد از کجا سروکله شان پیدا شده؟

آمفتامین ها در ابتدا

معاون آموزش مرکز ملی مطالعات اعتیاد گفت: ماده محرک شیشه به دلیل وجود ناخالصی‌هایی می‌تواند خسارات غیرقابل برگشتی به سیستم عصبی وارد کند.

آذرخش مکری در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود ماده مخدر شیشه که در لابراتورهای خانگی ساخته می‌شود دارای ناخالصی‌هایی است، اظهار داشت: این موضوع صحیح است و به دلیل اینکه در سنتز این ماده از روش‌های معیوب استفاده می‌شود و دهها آشپزخانه مختلف آن را سنتز می‌کند این احتمال وجود دارد که برخی از آنها مسیرهای نادرستی بروند.

وی افزود: ترکیباتی مانند متام‌فتامین و برخی مشتقات آنها خسارات غیرقابل برگشتی به سیستم عصبی می‌زنند که در ساختار شیشه وجود دارد.

مکری تصریح کرد: این ماده می‌تواند موجب لرزش بدن و جنون شود و موجب افزایش فشار خون و تپش قلب شود.

آذرخش مکری  در پاسخ به این سؤال که آیا مصرف شیشه موجب احساس توهم عدم نیاز معتاد به درمان می‌شود اظهار داشت: به دلیل اینکه فرد با مصرف شیشه احساس خود بزرگ‌بینی پیدا می‌کند و جنون می‌گیرد و این حالت موجب می‌شود مشکلات و ناکامی‌ها را نبیند و دچار این توهم شود که از پس همه مشکلات برخواهد آمد.

وی افزود: این فرد فکر می‌کند تواناتر از افراد دیگر است و این باعث می‌شود که آسیبی که حتی در نزدیکی وی قرار دارد را نبیند.

مکری تصریح کرد: افرادی هم وجود دارند که با یکبار مصرف شیشه اعتیادی مانند اعتیاد به هروئین پیدا کرده‌اند.

وی گفت: بالاترین کارایی برای درمان شیشه روان‌درمانی است که اگر با کیفیت خوب و توسط افراد آموزش دیده انجام شود بیش از 50 درصد کارایی دارد. درمان دارویی این ماده بسیار ضعیف است. برخی داروها امیدهایی را مطرح کرده‌اند اما هنوز در مرحله تحقیقات است.

محمدجواد نظری‌مهر در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری خانه ملت٬ با اشاره به اظهارات مسئولان وزارت بهداشت٬ درمان و آموزش‌پزشکی مبنی‌بر افزایش نگران‌کننده سوء مصرف الکل در سال جاری٬ افزود: مسئولان این وزارت‌خانه باید برنامه‌ریزی مناسبی برای پیشگیری٬ درمان و کاهش‌ آسیب سوء مصرف الکل انجام دهند.

نماینده مردم کردکوی٬ بندر گز و بندر ترکمن در مجلس شورای اسلامی٬ درباره عوارض سوء مصرف الکل در کشور٬ توضیح داد: ایجاد زخم معده، مشکلات لوزالمعده، کم‌خونی، واریس، سرطان مری، مشکلات مخچه‌ای، صرع و مشکلات بینایی٬ مصرف زیاد الکل، نابودی مواد غذایی و ویتامین‌‌ها مانند ویتامین B۱، ویتامین B۲، ویتامین B۶ و ویتامین C٬ ایجاد گیجی، اختلال حافظه، افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت، اختلال عملکرد جنسی، توهم، هذیان وخودکشی، اختلالات روانی از مهم‌ترین عوارض مصرف الکل به‌شمار می‌آید.
 

وی با بیان این که علت اصلی افزایش آمار سوء مصرف الکل مسائل فردی و شخصیتی است٬ گفت: به‌طور حتم افزایش بیکاری و نبود اشتغال در افزایش این‌گونه آمارها تأثیرگذار است.
 

نظری‌مهر با اشاره به تدوین سند نقشه راه پیشگیری از سوء مصرف مواد از سوی وزارت بهداشت٬ درمان و آموزش‌پزشکی٬ گفت: یکی از مسائل خوبی که در این نقشه مطرح شده، مبارزه با اعتیاد به الکل است٬ از این‌رو مسئولان باید به صورت جدی وارد این عرصه شوند، زیرا نمی‌توان درباره فروش این‌گونه مواد بی‌تفاوت بود.
 

این نماینده مجلس نهم٬ با تأکید بر نقش طرح‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی در کاهش مصرف الکل در کشور٬ یاد‌آور شد: مسئولان با اجرای این‌گونه طرح‌ها باید سطح آگاهی مردم را از تبعات و عوارض مصرف این‌گونه محصولات بالا ببرند.
 

دبیر اول کمیسیون بهداشت و درمان مجلس٬ مصرف الکل را دروازه ورود به مواد اعتیاد‌آور خواند و گفت: به‌طور حتم مصرف الکل فرد را مستعد به مصرف هر گونه مواد اعتیاد‌آور و انجام رفتارهای پرخطر می‌کند.
 

چندی پیش سازمان پزشکی قانونی در گزارشی اعلام کرد که در سال ۹۰ حدود ۹۳ نفر در کشور بر اثر سوء مصرف الکل جان خود را از دست دادند که به ترتیب استان‌های تهران با ۱۸ نفر فوت ( سه زن و ۱۵ نفر مرد)، استان اصفهان با ۱۲نفر فوت ناشی از سوءمصرف الکل (۱۲ مرد)، خراسان‌رضوی با مجموع ۹ نفر فوت (دو زن وهفت‌مرد)، آذربایجان‌غربی با هشت مورد مرگ ناشی از سوءمصرف الکل (هشت مرد)، استان هرمزگان با ۶ مورد مرگ ناشی از الکل (۶ مرد) درصد بیشترین متوفیان ناشی از سوءمصرف الکل را دارا بوده‌اند.

خط ملي مشاوره اعتياد با همكاري ستاد مبارزه با موادمخدر و سازمان بهزيستي كشور با شماره تماس 09628 در سال 1387 راه‌اندازي شد.

فريد براتي معاون درمان و پيشگيري اعتياد سازمان بهزيستي در خصوص اين طرح به مهرخانه گفت: اين خط تلفن به عنوان خط كمكي براي راهنمايي مردم و مراجعه آنها به نزديك‌ترين مركز درماني اعتياد و يا معرفي خدمات موردنياز آنها طراحي و با همكاري مسئولان دفتر اعتياد بهزيستي و ستاد مبارزه با موادمخدر و  NGOها برنامه‌ريزي شده است.

وي ادامه داد: مسئولان ستاد مبارزه با موادمخدر در جمع‌بندي‌شان از جلساتي كه با مديران بهزيستي داشتند به اين نتيجه رسيدند كه ارتباط نزديكي بين مردم و حوزه پيشگيري وجود دارد و پس از بررسي‌ها و مطالعات زياد مقرر شد براي ايجاد سيستم مكانيزه مستمر و دائمي و ارتباط دو سويه معنادار بين مردم و مسئولان اين خط افتتاح شود. همچنين مقرر شد كه امور بودجه‌اي با ستاد مبارزه با موادمخدر و امور عملي و اجرايي با سازمان بهزيستي باشد.

براتي ادامه داد: اين خط هر روز از ساعت 8 صبح تا 8 شب آماده پاسخگويي و مشاوره به افرادي است كه درباره اعتياد، داروها و نحوه استفاده از آن ونشاني مراكز درماني ترك اعتياد كه داراي مجوز از سازمان بهزيستي كشور و وزارت بهداشت هستند تماس مي گيرند.
 

پيشگيري، درمان و كاهش آسيب ها؛ هدف ماست

معاون درمان و پيشگيري اعتياد سازمان بهزيستي اضافه كرد: تعداد 30 نفر از افراد متخصص كه داراي مدرك كارشناسي ارشدو دكتري هستند پاسخگوي اين افراد مي باشند و ما اميدواريم سامانه خط ملي اعتياد بتواند با اطلاعات و داده‌هاي مناسب در سياست‌گذاري و حل مشكلات مردم و هدايت درست مشاوره كارآمد براي خانواده‌ها، موثر باشد.
 

80 درصد تماس گيرندگان زن هستند

وي در خصوص تماس گيرندگان اين خط گفت: طبق آمار سال گذشته بيش از 250 هزار تماس ثبت شده كه از اين تعداد نزديك به 80 درصد تماس گيرندگان را زنان تشكيل داده اند، اما اين بدان معنا نيست كه تمام اين زنان درگير اعتياد هستند درواقع آنها يا همسراني معتاد دارند و يا مادر و خواهر فرد معتاد هستند كه براي مشاوره در زمينه هاي مختلف با اين خط تماس گرفته اند.

براتي در خصوص بيشترين نوع مواد مصرفي مورد سؤال تصريح كرد: بيشترين نوع مواد مورد سؤال مربوط به مصرف شيشه است بعد ترياك، كراك و هروئين. در واقع آنچه در سال گذشته آمارها نشان داد 45 درصد تماس ها مربوط به همين نوع مواد است كه مي تواند زنگ خطري باشد.
 

معاون درمان و پيشگيري اعتياد سازمان بهزيستي ضمن اشاره به دو ميليون فرد معتادي كه شناسايي شده اند ادامه داد: با توجه به آمار تقريباَ نزديك به واقعيت بايد بگويم كه تماس 250 هزار نفر با اين خط نمي تواند زياد آمار مطلوبي باشد چراكه اين امر نشان مي دهد تا حدودي اطلاع رساني ما در خصوص اين خط چندان قوي نبوده است.
 

وي اضافه كرد: گرچه آمار تماس ها از سال نخست افتتاح اين خط افزايش داشته اما هنوز هم با توجه به تعداد مصرف كنندگان ما هنوز هم جاي كار زيادي دارد تا افراد با آشنايي كه نسبت به اين خط پيدا مي كنند بتوانند اطلاعات درستي نسبت به مواد مخدر، اثرات و درمان آن به دست بياورند.

براتي بيان داشت: بايد اشاره كنم كه افراد با تماس با اين خط مي توانند اطلاعات دقيق و درستي كسب كنند و اين امر به خانواده ها در برخورد با فرد معتاد و يا فردي كه هنوز به طور كامل با اين مسئله درگير نشده است كمك شاياني كند.
 

وي در پايان گفت: همان طور كه پيش از اين هم به آن اشاره كردم هدف اصلي ما ايجاد تعامل و راهنمايي صحيح اين افراد آسيب پذير است. به همين خاطر ما اطلاعات اماري خود را كه از طريق تماس ها كسب مي كنيم ماهانه در اختيار ستاد مبارزه با مواد مخدر قرار مي دهيم تا در برنامه ها و چشم انداز خود حتماَ‌ آنها را لحاظ كنند

نرگس اسماعیلیان، دارو ساز در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران گفت: مصرف ترامادول به افرادی که مبتلا به آسم ، مشکلات تنفسی، کلیوی، کبدی، آلرژی، افراد سالمند و یا کسانی که الکل، داروهای نارکوتیک، داروهای MAOI,SSRI,TCA مصرف می کنند، استفاده از ترامادول برایشان خطرناک است.

وی ادامه داد: عوارض جانبی این دارو شامل مشکلات گوارشی (مانند حالت تهوع و استفراغ) ، سردردهای شدید، بی خوابی، اضطراب، عرق کردن زیاد،‌درد و لرزش اندام ها و در برخی موارد فرد را دچار عارضه هایی مانند تشنج، آنافیلاکسی و وقفه تنفسی می کند.
 

اسماعیلان علائم جسمی و روانی ترامادول را این گونه عنوان کرد: سرخ شدن چشم ها، نگاههای مات به صورت طولانی مدت به اطراف، عدم تعادل در حرکات، بی توجهی به نظافت، بی علاقه گی به کار و فعالیت روزانه، بیقراری شدید، وجود بوهای بد از بدن، تغییرات ناگهانی اخلاق در فرد است.
 

وي در پایان تاکید کرد: لازم است از مصرف خود سرانه ترامادول خودداری کنید چون مانند سایر مواد مخدر اعتیاد آور است و بهتر است برای ترک آن دز دارو را کم کرد چون قطع، مصرف ناگهانی آن موجب تشنج در فرد می شود.